Erfelijkheid en verzekeren

Als een patiënt een levensverzekering en/of arbeidsongeschiktheidsverzekering wil aanvragen, willen verzekeraars weten of er een verhoogde kans is op vroegtijdig overlijden of arbeidsongeschiktheid. Een erfelijke aanleg voor een ziekte roept bij verzekeraars soms vragen op. Een verzekeraar mag niet zomaar alles vragen over erfelijke ziektes of onderzoek daarnaar. Ze moeten zich aan  wettelijke regels houden. Deze regels staan in de Wet op de medische keuringen en het Protocol Verzekeringskeuringen van het Verbond van Verzekeraars.

De ‘vragengrens’ is belangrijk bij erfelijkheid en verzekeren. Dit is het te verzekeren bedrag waarboven wel en waaronder niet mag worden gevraagd naar de kans op ernstige onbehandelbare erfelijke aandoeningen. Met onbehandelbaar wordt bedoeld dat er op het moment dat een patiënt de verzekering afsluit, geen behandeling is voor de erfelijke ziekte en niets de ziekte kan verminderen of vertragen.

Verzekeraars vragen onder de vragengrens niet naar erfelijke ziektes in de familie en naar de uitslagen van erfelijkheidsonderzoek bij de patiënt zelf. Dit is wettelijk vastgesteld voor onbehandelbare erfelijke ziektes. Voor behandelbare erfelijke ziektes is er geen wet. Maar om te voorkomen dat mensen hierdoor geen erfelijkheidsonderzoek meer laten doen, hebben verzekeraars in Nederland onderling afspraken gemaakt. Ze vragen onder de vragengrens ook bij behandelbare erfelijke ziektes in de familie niet naar die ziektes en niet naar uitslagen van erfelijkheidsonderzoek bij de betreffende patiënt.

Boven de vragengrens mogen verzekeraars vragen naar zowel onbehandelbare als behandelbare erfelijke ziektes in de familie van de patiënt en naar uitkomsten van  erfelijkheidsonderzoek. Sommige verzekeraars vragen een patiënt, ook bij hoge te verzekeren bedragen, alleen een algemene gezondheidsverklaring in te vullen. Andere verzekeraars stellen boven de vragengrens altijd aanvullende vragen of stellen een medisch keuring verplicht.

De vragengrenzen* zijn per 1 januari 2019:

• Bij levensverzekeringen € 278.004,-
• Voor het eerste jaar van arbeidsongeschiktheid € 40.309,-
• Voor de volgende jaren van arbeidsongeschiktheid € 26.985,-

_{*De meest actuele vragengrenzen staan op de website van het Verbond van Verzekeraars.}

Als een patiënt een verzekering aanvraagt, moet hij/zij altijd een algemene gezondheidsverklaring invullen. Hierin wordt niet gevraagd naar ziektes of aandoeningen in de familie en naar uitslagen van erfelijkheidsonderzoek. Voor aanvragen onder de vragengrens hoeft de patiënt meestal alleen een algemene gezondheidsverklaring in te vullen. Bij aanvragen boven de vragengrens stelt een verzekeraar soms aanvullende vragen. Ook kan de aanvrager opgeroepen worden voor een medische keuring.

Een medische keuring is uitgebreider dan een gezondheidsverklaring en wordt gedaan door een onafhankelijk arts. Voor de keuring moet de verzekeraar de aanvrager vertellen welke arts de keuring uitvoert en wat deze precies gaat doen. De hoogte van het te verzekeren bedrag bepaalt vaak welke aanvullende vragen worden gesteld en waar op gekeurd wordt. De medisch adviseur verzamelt alle informatie en geeft een advies aan de financiële afdeling van de verzekeraar. Die bepaalt of de aanvrager bij deze verzekeraar een verzekering kan afsluiten en of er extra voorwaarden zijn.

In deze folder, staan (naast achtergrondinformatie) tips voor aanvragers rondom het afsluiten van een verzekering.

Wat betreft erfelijke ziektes moet de aanvrager wel in de volgende situaties informatie geven:

• Als een patiënt verschijnselen of klachten heeft van een erfelijke ziekte, is de aanvrager wettelijk verplicht dit aan de verzekeraar te melden. Dat geldt ook als de patiënt hiervoor medicijnen gebruikt (bijvoorbeeld medicijnen vanwege een hoog cholesterol bij familiaire hypercholesterolemie). Ook afwijkingen die tijdens preventieve controles worden gevonden moeten worden gemeld. De aanvrager moet dit doen bij verzekeringen onder en boven de vragengrens.
• Als de patiënt verschijnselen of klachten krijgt van de erfelijke ziekte terwijl hij/zij de verzekering aan het afsluiten is, moet dit meteen aan de verzekeraar doorgegeven worden.
• Als de aanvrager uit voorzorg een operatie of een andere preventieve behandeling heeft gehad om gezondheidsproblemen van de erfelijke ziekte te voorkomen, is de aanvrager verplicht dit te melden bij een verzekering boven de vragengrens. Onder de vragengrens hoeft dit niet.

Het advies is dat de aanvrager de toelichting bij de gezondheidsverklaring altijd goed door leest.

Bij erfelijke aandoeningen worden de kosten van erfelijkheidsonderzoek, DNA-onderzoek, controles en screening in principe vanuit het basispakket vergoed. Hierbij geldt natuurlijk wel de eigen bijdrage en/of het eigen risico van de verzekerde patiënt.

Bij een klacht, kan de patiënt contact opnemen met de verzekeraar. Als de patiënt vindt dat de verzekeraar de klacht niet goed afhandelt, kan hij/zij terecht bij De Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen of bij De Ombudsman. Ook kan contact opgenomen worden met het Klachteninstituut financiële dienstverlening.